CENAZE NAMAZININ KILINIŞI

Hamd alemlerin Rabbi olan Allah’a aittir. Peygamberlerin ve nebilerin en şereflisi olan Muhammed (a.s)’a salat ve selam olsun. Cenaze namazı tüm erkek ve kadınlara meşru kılınmıştır. İmam Buhari’nin naklettiği hadiste Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Kim bir cenazede namaz kılınana kadar bulunursa ona bir gîrât verilir. Kim de defnedilene kadar bulursa ona iki gîrât verilir.” Denildi ki: “Ey Allah’ın Elçisi! İki gîrât nedir?” Buyurdu ki: “İki büyük dağ gibidir.”

İmam Buhari ve İmam Muslim’in naklettiği hadiste ise Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Kim, sevâbına inanarak ve karşılığını sadece Allah'tan bekleyerek bir müslüman cenazesi ile birlikte gider ve namazı kılınıp gömülünceye kadar beklerse, her biri Uhud dağı kadar olan iki gîrât sevapla döner.”

Cenaze Namazının Hükmü:

Cenaze namazının hükmü farzı kifayedir. Bazı kimselerin yerine getirmesi ile diğer kimselerin boynundan düşer. Fakat sünnette olan cenaze namazına büyük bir topluluğun katılmasıdır. İmam Ahmed ve İmam Ebu Davud’un naklettiği hadiste Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Hangi Müslümanın cenazesinde Allah’a şirk koşmamış kırk kişi hazır bulunup namazını kılarsa, Allah, onların ölü hakkındaki şefaatini mutlaka kabul eder.” Bu hadisin diğer bir rivayeti olan İmam Muslim ve İmam Tirmizi’nin naklettiği hadiste Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Hangi Müslümanın cenazesini yüz kişiyi bulan bir topluluk kılar da hepsi onun şefaate nail olmasını dilerse, Allah onların ölü hakkındaki şefaatini mutlaka kabul eder.” Cenazeye katılan topluluk ne kadar çok olursa o kadar iyi olur. Onun için dua eder ve rahmet eylerler.

Cenaze Namazının Şartları:

Peygamber (s.a.v)’in buyruğu olan “Ameller niyetlere göredir” hadise göre ilk şart niyettir. Aynı zamanda kıbleye dönmek, avret mahalini kapatmak, gusül ve namaz abdestli olunmalı ve necasetten beri olmak gerekmektedir.

Cenaze Namazının Kılınışı:

1. İmam erkek mevtanın baş hizasında kadın mevtanın ise orta kesiminde durur. Semura bin Cündeb (r.a)’ın rivayet ettiği hadiste kadın mevtanın orta kesiminde durulduğu geçmektedir. İmam Ebu Davud ve İmam Tirmizi’nin nakledip hasen gördüğü rivayette Enes bin Mâlik (r.a) da erkek mevtanın baş hizasında kadın mevtanın ise orta kesiminde durmuş ve Peygamber (s.a.v)’in bu şekilde durduğunu söylemiştir. İmam Buhari ve İmam Muslim’in naklettiği Semura bin Cündeb (r.a)’dan rivayet edilen eserde kendisi şöyle demiştir: “Peygamber (s.a.v)’in arkasında lohusa iken vefat eden Ummu Ka’b için namaza durdum. Peygamber (s.a.v) kadın mevtanın orta kesiminde durup namaz kıldırdı.”

2. Cenaze namazında toplam dört defa tekbir getirilir. İmam Buhari ve İmam Muslim’in naklettiği Cabir bin Abdullah (r.a)’dan rivayet edilen eserde kendisi şöyle demiştir: “Peygamber (s.a.v) ismi Ashama olan Necâşî için gıyabi cenaze namazında dört defa tekbir getirdi.” Fıkıh alimlerinin ittifak ettiğine göre gücü yetenin ayakta kılması cenaze namazının şartlarındandır.

Her tekbirde elleri omuz hizasına getirmek sünnettir:

1) “Allahu Ekber” diyerek birinci tekbiri getirir ve şöyle der: “Eûzü billâhi mine'ş-şeytânirracîm, Bismillâhirrahmânirrahîm” ve Fâtiha Sûresini okunur. İstiftah duası okunmaz, çünkü bu namazda esas olan hafifleştirmektir.

2) “Allahu Ekber” diyerek ikinci tekbiri getirir ve Peygamber (s.a.v)’e salât ve selâm getirir: “Allâhumme salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed, kemâ salleyte alâ İbrâhîme ve alâ âli İbrâhîm. Ve bârik alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed, kemâ bârekte alâ İbrâhîme ve alâ âli İbrâhîm, inneke hamîdun mecîd.”

3) “Allahu Ekber” diyerek üçüncü tekbiri getirir ve vefat eden kişi için dua eder. Rivayet edilen dualar şunlardır: “Allâhümme'gfir li-hayyinâ ve meyyitinâ ve şâhidinâ ve gâibinâ ve sağîrinâ ve kebîrinâ ve zekerinâ ve ünsenâ. Allâhümme men ahyeytehû minnâ fe-ahyihî ale'l-islâm, ve men teveffeytehû minnâ fe-teveffehû ale'l-îmân.” (Tirmizî) “Allâhümme'gfir lehû ve'rhamhû, ve âfihî ve'fu anhu, ve ekrim nüzulehû, ve vessi' mudhalehû, ve'ghsilhû bi-mâin ve selcin ve beredin, ve nakkihî mine'l-hatâyâ kemâ yenakkâ's-sevbu'l-ebyadu mine'd-denes. Allâhümme ebdilhû dâran hayran min dârihî, ve ehlen hayran min ehlihî. Allâhümme edkhilhü'l-cenne, ve e'izhû min azâbi'l-kabri ve min azâbi'n-nâr.” (Müslim) “Vefsah lehu fi gabrih, ve nevvir lehu fih, Allâhümme lâ tahrimnâ ecrehû ve lâ tudillinâ ba'dehû. Vağfirlena ve lehû.” Ayrıca şu dua da yapılabilir: “Allâhümme in kâne muhsinen fe-zid fî ihsânihî, ve in kâne musî'en fe-tecâvez an seyyiâtihî.” Ya da şöyle diyebilir: “Allahummeğfir lehu, ve sebbithu bilgavlissêbit” gibi güzel duaların hepsi yapılabilir.

4) “Allahu Ekber” diyerek dördüncü tekbiri getirir ve biraz sessiz kalır.

5) Daha sonra bir defa selam verilir, çünkü bu namazda esas olan hafifleştirmektir.

Bu, Peygamber (s.a.v)’in sahabelerinden nakledilen uygulama şeklidir. Cenaze namazı erkek ve kadınlar için meşrudur. Ancak cenazeyi kabre kadar takip etmek ve kabir ziyaretinde bulunmak erkeklere has kılınmıştır.

Allah (a.c) mevtaya cenaze namazının kılınmasını ve kabre kadar takip edilmesini vefat eden kişiye iyilik yapmak, onun için dua etmek, acılı yakınlarını teselli etmek ve ölümü hatırlamak için meşru kılmıştır. Böylece bir mümin, ölüm ve sonrasında karşılaşacağı garip, korku ve tehlike dolu durumlara hazırlıklı olur. Allah (a.c)’den afiyet ve selamet dileriz.